Ağ Yönlendiricileri : Bir ağ yönlendiricisi, bilgisayar ağlarında, farklı ağlar arasında veri paketlerinin iletilmesinden sorumlu temel bir cihazdır. Öncelikle mantıksal adresleme ve yönlendirme ile ilgilenen ağ katmanı olarak bilinen OSI modelinin üçüncü katmanında çalışır. Yönlendiriciler, yerel alan ağları (LAN’LAR), geniş alan ağları (WAN’LAR) ve hatta internet olsun, birden çok ağı birbirine bağlar ve verilerin hedefine giden en verimli yol boyunca yönlendirilmesini sağlar. Bu makalede, yönlendiricilerin ağlardaki rolünü, nasıl çalıştıklarını ve var olan çeşitli türleri inceleyeceğiz.
Özünde, farklı ağlar arasında veri iletmek için bir yönlendirici tasarlanmıştır. Veriler bir ağ üzerinden iletildiğinde, diğer kontrol bilgileriyle birlikte gönderenin ve alıcının IP adreslerini içeren paketlere ayrılır. Yönlendiriciler bu paketleri inceler, hedef adreslerine göre yönlendirme kararları verir ve buna göre yönlendirir.
Bir yönlendirici, gelen veri paketlerinin IP adresini inceleyerek ve bu verileri hedefine ulaştırmak için mümkün olan en iyi rotayı belirleyerek çalışır. Bu karar verme süreci, yönlendiricinin koruduğu ağ yollarının bir haritası olan bir yönlendirme tablosuna dayanır. Bu tablo, yönlendiricinin, ister başka bir yönlendirici ister son hedef aygıt olsun, paketi ağdaki bir sonraki atlamaya iletmesine olanak tanır.
Bir Yönlendiricinin Temel İşlevleri
Yönlendiriciler, bir ağda birkaç kritik işlevi yerine getirerek verilerin doğru ve verimli bir şekilde aktarılmasını sağlar. Birincil işlevler şunları içerir:
Yönlendirme: Yönlendiriciler, yönlendirme algoritmalarına dayalı olarak verilerin seyahat etmesi için en iyi yolu belirler. Bu, ağ yöneticileri tarafından manuel olarak yapılandırılmış yönlendirme protokollerini veya statik rotaları kullanan otomatik bir işlem olabilir.
Paket Yönlendirme: Yönlendiriciler, en iyi rotayı belirledikten sonra veri paketlerini uygun bir sonraki atlama yönlendiricisine veya hedefine iletir. Paketin IP adresini kullanırlar ve onu yönlendirme tablosuyla eşleştirirler.
Ağ Adresi Çevirisi (NAT): Yönlendiriciler, özellikle ev ve küçük ofis yönlendiricileri, yerel ağdaki birden fazla cihazın internet ile iletişim kurarken tek bir genel IP adresini paylaşmasına izin vermek için genellikle NAT kullanır.
Trafik Yönetimi: Yönlendiriciler, VoIP (IP üzerinden Ses) veya video konferans trafiği gibi kritik verilerin daha az önemli trafiğe göre daha yüksek öncelik almasını sağlayarak Hizmet Kalitesi (QoS) mekanizmalarını kullanarak belirli trafik türlerine öncelik verebilir.
Güvenlik duvarı: Bazı yönlendiriciler, önceden belirlenmiş güvenlik kurallarına göre gelen ve giden veri paketlerini filtreleyerek ağları istenmeyen trafikten korumak için temel güvenlik duvarı işlevlerini içerir.
DHCP (Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü): Özellikle ev ağlarındaki birçok yönlendirici, ağa katılan cihazlara otomatik olarak IP adresleri atamak için bir DHCP sunucusu görevi görerek ağ kurulum sürecini daha verimli hale getirir.
Ağ Yönlendiricileri Türleri
Yönlendiriciler, ölçeklerine, işlevlerine ve hizmet ettikleri ağlara bağlı olarak çeşitli kategorilere ayrılabilir. Aşağıda, hem ev hem de kurumsal ortamlarda yaygın olarak bulunan birincil yönlendirici türleri bulunmaktadır:
Ana Sayfa /Tüketici Yönlendiricileri
Bunlar genellikle konut veya küçük işletme ortamlarında bulunan yönlendiricilerdir. Yerel alan ağı (LAN) ve internet arasında veri iletme gibi temel yönlendirme işlevleri sağlamak üzere tasarlanmıştır. Genellikle aşağıdakiler gibi ek özelliklerle birleştirilirler:
Kablosuz erişim noktaları (Wi-Fi yönlendiriciler)
Birden fazla cihaz arasında tek bir genel IP adresini paylaşmak için NAT
Yerleşik güvenlik duvarı ve güvenlik özellikleri
Yaygın örnekler arasında İnternet Servis Sağlayıcıları (ISS’ler) tarafından sağlanan yönlendiriciler veya TP-Link, Netgear ve Linksys gibi markaların bağımsız tüketici sınıfı yönlendiricileri bulunur.
Kurumsal Ağ Yönlendiricileri
Kurumsal yönlendiriciler, daha karmaşık ağ trafiğini işlemek ve gelişmiş yönlendirme özellikleri sağlamak için tasarlanmıştır. Bu yönlendiriciler genellikle büyük ölçekli kuruluşlarda, veri merkezlerinde veya ıss’lerde kullanılır. Temel özellikler genellikle şunları içerir:
Yüksek verim: Bu yönlendiriciler büyük miktarda veriyi yönetebilir.
Çoklu arayüzler: Ethernet, fiber optik ve kablosuz bağlantılar gibi çeşitli protokolleri destekleyerek aynı anda farklı ağlara bağlanabilirler.
Gelişmiş yönlendirme protokolleri: Kurumsal yönlendiriciler, büyük, dağıtılmış ağlarda yönlendirme için gerekli olan OSPF (Önce En Kısa Yolu Aç) ve BGP (Sınır Ağ Geçidi Protokolü) gibi protokolleri destekler.
Örnekler arasında Cisco’nun kurumsal sınıf yönlendiricileri (Cisco ISR serisi gibi) ve Juniper Networks’ün yönlendiricileri bulunur.
Çekirdek Yönlendiriciler
Çekirdek yönlendiriciler, internet’in veya büyük kurumsal ağların omurgasında kullanılır. Bu yönlendiriciler, verileri büyük bir ağın farklı bölümleri arasında yönlendirmekten ve yüksek hızlı, güvenilir iletişim sağlamaktan sorumludur. Çekirdek yönlendiriciler tipik olarak verileri kenar yönlendiricilerden çok daha yüksek hızlarda işler ve düşük gecikmeyle büyük miktarda veri trafiğini işlemek üzere tasarlanmıştır.
Kenar Yönlendiriciler
Kenar yönlendiriciler, özel bir ağ ile genel bir ağ (internet gibi) arasındaki sınırda çalışır. Trafiği dahili kullanıcılardan harici ağlara yönlendirmekten, genellikle NAT, güvenlik duvarı işlevleri ve güvenlik filtrelemesiyle ilgilenmekten sorumludurlar. Kenar yönlendiriciler genellikle ISS’ler ve büyük kurumsal ağlar tarafından dahili ağları ınternet’e bağlamak için kullanılır.
Sanal Yönlendiriciler
Sanal yönlendiriciler, donanım yönlendiricileriyle aynı şekilde çalışan ancak sanallaştırılmış bir platformda (sanal makineler veya bulut ortamları gibi) çalışan yazılım tabanlı yönlendiricilerdir. Ölçeklenebilirler ve hızlı bir şekilde tedarik edilebilirler, bu da onları bulut tabanlı ağlar veya veri merkezleri için ideal kılar. Örnekler arasında VMware, Cisco (CSR 1000v) ve Amazon Web Hizmetleri (AWS) sanal yönlendiricilerinden sanal yönlendiriciler bulunur.
Kablosuz Yönlendiriciler
Kablosuz yönlendirici, yönlendiriciyi ve kablosuz erişim noktasını (AP) tek bir aygıta entegre eder. Bu yönlendiriciler, cihazların fiziksel kablolar olmadan ağa bağlanmasına izin vermek için radyo frekansı (RF) sinyallerini kullanır. Evlerde ve küçük işletmelerde hem kablolu hem de kablosuz bağlantı için yaygın olarak kullanılırlar. Modern kablosuz yönlendiriciler, çeşitli Wi-Fi standartlarını (Wi-Fi 5 ve Wi-Fi 6 gibi) destekler ve genellikle daha iyi kablosuz performans için MU-MIMO (Çok Kullanıcılı, Çoklu Giriş, Çoklu Çıkış) gibi ek özellikler içerir.
Yük Dengeleyici Ağ Yönlendiricileri
Yük dengeleyiciler, optimum performans, güvenilirlik ve yedeklilik sağlamak için trafiği birden çok sunucuya veya ağ bağlantısına dağıtan özel yönlendiricilerdir. Büyük web barındırma hizmetleri veya bulut uygulamaları gibi yüksek kullanılabilirlik gerektiren ortamlarda yaygın olarak kullanılırlar.
Yönlendirme Protokolleri
Yönlendiriciler, ağ topolojisi hakkındaki bilgileri diğer yönlendiricilerle paylaşmak ve verileri iletmek için en iyi yolu belirlemek için yönlendirme protokollerini kullanır. İki ana yönlendirme protokolü türü vardır:
İç Ağ Geçidi Protokolleri (ıgp’ler): Bu protokoller tek bir kuruluş veya özerk sistem (AS) içinde kullanılır. Yaygın örnekler şunları içerir:
RIP (Yönlendirme Bilgi Protokolü): Basit bir mesafe vektör protokolü.
OSPF (Önce En Kısa Yolu Aç): Kurumsal ortamlarda yaygın olarak kullanılan bir bağlantı durumu protokolü.
EIGRP (Geliştirilmiş İç Ağ Geçidi Yönlendirme Protokolü): Hem mesafe vektör hem de bağlantı durumu protokollerinin avantajlarını birleştiren Cisco’nun tescilli hibrit protokolü.
Dış Ağ Geçidi Protokolleri (egp’ler): Bu protokoller, tipik olarak internet’teki farklı otonom sistemler arasında yönlendirme yapmak için kullanılır. En yaygın EGP, ıss’lerin ve büyük ağların yönlendirme bilgilerini paylaşmasına yardımcı olan bgp’dir (Sınır Ağ Geçidi Protokolü).
Yönlendiriciler Bir Ağda Nasıl Çalışır?
Yönlendiriciler, çeşitli ağ yolları ve bunlara karşılık gelen metrikler (mesafe, maliyet veya bant genişliği gibi) hakkında bilgi içeren bir yönlendirme tablosunu koruyarak çalışır. Bir yönlendirici bir veri paketi aldığında,:
Paket başlığındaki hedef IP adresini inceler.
Hedef için en uygun eşleşmeyi bulmak üzere yönlendirme tablosuna başvurur.
Paketi, başka bir yönlendirici veya nihai hedef olabilecek bir sonraki atlamaya iletir.
Daha karmaşık ağlarda yönlendirme kararları, yönlendiricilerin ağ topolojisindeki veya trafik koşullarındaki değişikliklere göre yollarını otomatik olarak ayarlamasına olanak tanıyan dinamik protokolleri (OSPF veya BGP gibi) içerebilir.
Ağ Yönlendiricileri modern ağda temel bileşenlerdir ve farklı ağlar arasındaki trafiği yönlendirmek, IP adreslerini yönetmek ve verilerin hedefine ulaşmasını sağlamak için kritik işlevi sağlar. İster küçük ev ağlarında ister büyük ölçekli kurumsal ortamlarda kullanılsın, yönlendiriciler bir ağın performansını, güvenliğini ve güvenilirliğini korumada merkezi bir rol oynar. Mevcut yönlendirici türlerinin çeşitliliği — basit tüketici sınıfı cihazlardan son derece gelişmiş kurumsal yönlendiricilere kadar – ağların dijital iletişimin giderek artan taleplerine ölçeklenmesini ve uyum sağlamasını sağlar.
İnternet gelişmeye devam ettikçe, yönlendiriciler küresel bağlantının merkezinde kalacak ve verilerin her boyut ve karmaşıklıktaki ağlar arasında sorunsuz bir şekilde akmasını sağlayacaktır.
Her çeşit ömrünü tamamlamış network cihazı ağ cihazı hurdaları haline gelmektedir.